འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དངུལ་ལས་ཁོར་ཡུག་ནང་ལུ་ གསར་བཏོན་ཅན་གྱི་ཌི་ཇི་ཊལ་དངུལ་བུན་ལས་ཁང་ཚུ་ འཕེལ་རྒྱས་འགྱོ་བའི་སྐབས་ལུ་ མི་མང་གིས་དངུལ་བུན་ལེན་ས་གང་ལེགས་ཅིག་བཙལ་དགོཔ་གལ་ཆེ། དེ་བཟུམ་སྦེ་ སོཕ་ལེནཌ་ ཟེར་བའི་ཌི་ཇི་ཊལ་དངུལ་བུན་ལས་ཁང་གཅིག་གི་སྐོར་ལས་ཡང་ དྲི་བ་མང་རབས་ཅིག་ཐོན་དོ་ཡོདཔ་ལས་ ད་རེས་ང་བཅས་ཀྱིས་ ལས་ཁང་འདི་གི་སྐོར་ལས་ཞིབ་འཚོལ་འབད་དེ་ གསལ་བཤད་གསལ་ཏོག་ཏ་ཅིག་འབད་ནི་ཨིན།
༡. ལས་ཁང་འདི་གི་ངོ་སྤྲོད་དང་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གཞི་རྩ།
འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ སོཕ་ལེནཌ་ ཟེར་བའི་དངུལ་བུན་ལས་ཁང་གཅིག་གི་སྐོར་ལས་ མང་ཚོགས་ཀྱི་ཐོ་བཀོད་དང་བརྡ་དོན་མཁོ་སྒྲུབ་འབད་ནི་མེད། འདི་གི་དོན་ལུ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཡོངས་དངུལ་ལས་དབང་འཛིན་ (Royal Monetary Authority of Bhutan - RMA) གྱི་ཁྲིམས་མཐུན་དངུལ་ལས་ལས་ཁང་། དངུལ་བུན་གྱི་ལས་ཁང་། དངུལ་གསོག་དངུལ་བུན་གྱི་མི་སྡེ་ཆུང་བའི་ལས་ཁང་ཚུ་གི་ཐོ་བཀོད་ནང་ལུ་ཡང་ སོཕ་ལེནཌ་ ཟེར་མི་ལས་ཁང་འདི་མེད། དེ་བཟུམ་སྦེ་ འབྲུག་འཕེལ་རྒྱས་དངུལ་ཁང་གི་དངུལ་བུན་སྙན་ཞུ་དང་ གཞན་མི་མང་ཚོགས་ཀྱི་ཡིག་ཆ་ཚུ་ནང་ལུ་ཡང་ འདི་གི་སྐོར་ལས་གསལ་བཤད་མེད།
དེ་འབདཝ་ལས་ སོཕ་ལེནཌ་ གྱི་དངུལ་ལས་ཁང་འདི་ ཁྲིམས་མཐུན་ཐོ་བཀོད་ཡོད་མེད་དང་། འཛིན་སྐྱོང་། དངུལ་བུན་གྱི་རྣམ་གྲངས། དངུལ་ལས་ཀྱི་གནས་སྟངས། དེ་ལས་ དམངས་གཞུང་གི་ལམ་སྟོན་དང་འབྲེལ་བའི་གནས་སྟངས་ཚུ་ ངོས་འཛིན་འབད་མི་ཐུབ། དངུལ་བུན་ལེན་ནི་གི་དོན་ལུ་ བསམ་ཞིབ་འབད་མི་ཚུ་གིས་ གཟབ་དགོཔ་ལས་ ལས་ཁང་འདི་ཁྲིམས་མཐུན་ཡོད་མེད་དང་ དངུལ་བུན་གྱི་ཁ་དམ་ཚུ་ ཐད་ཀར་དུ་ཞིབ་འཚོལ་འབད་དགོཔ་གལ་ཆེ།
༢. སོཕ་ལེནཌ་ ཀྱི་དངུལ་བུན་ཞབས་ཏོག་དང་ ཁ་དམ།
མང་ཚོགས་ལུ་ཡོངས་ཁྱབ་མེད་པའི་བརྡ་དོན་གྱི་གནས་སྟངས་ལས་བརྟེན་ཏེ་ སོཕ་ལེནཌ་ ཀྱིས་གནང་མི་དངུལ་བུན་གྱི་རྣམ་གྲངས་ཚུ་དང་། སྐྱེད་ཚད། ཁེ་ཕོགས། དངུལ་བུན་གྱི་དུས་ཡུན། དེ་ལས་ དངུལ་འབབ་ཀྱི་གནས་སྟངས་ཚུ་ ག་ནི་ཡང་ངོས་འཛིན་འབད་མི་ཐུབ། དེ་འབདཝ་ལས་ དངུལ་བུན་ལེན་ནི་གི་དོན་ལུ་ བསམ་ཞིབ་འབད་མི་གང་རུང་ཅིག་ཨིན་པ་ཅིན་ དངུལ་བུན་གྱི་རྣམ་གྲངས་དང་། སྐྱེད་ཚད། ཁེ་ཕོགས་ཚུ་གི་སྐོར་ལས་ ལས་ཁང་འདི་ལས་ཐད་ཀར་དུ་འབྲེལ་བ་འཐབ་སྟེ་ གསལ་བཤད་ཞུ་དགོཔ་གལ་ཆེ། དེ་མེན་པ་ཅིན་ མ་འོངས་པར་གནོད་པ་དང་ དཀའ་ངལ་ཐོན་སྲིད།
༢.༡ དངུལ་བུན་གྱི་རྣམ་གྲངས།
- སོཕ་ལེནཌ་ ཀྱིས་དངུལ་བུན་གྱི་རྣམ་གྲངས་ག་ཅི་ར་གནང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་ན་ ངོས་འཛིན་འབད་མི་ཐུབ། དེ་འབདཝ་ལས་ འདི་གི་སྐོར་ལས་གསལ་བཤད་མེད།
༢.༢ སྐྱེད་ཚད་དང་ ཁེ་ཕོགས།
- དངུལ་བུན་གྱི་སྐྱེད་ཚད་ག་དེམ་ཅིག་ཨིན་ན།
- དངུལ་བུན་ལེན་པའི་སྐབས་ལུ་ ཁེ་ཕོགས་ག་དེམ་ཅིག་སྤྲོད་དགོཔ་ཨིན་ན།
- དངུལ་བུན་གྱི་ཁ་དམ་གཞན་ག་ཅི་ཡོད་ན།
དྲི་བ་འདི་ཚུ་གི་ལན་ཚུ་ཡང་ མང་ཚོགས་ཀྱི་ཡིག་ཆ་ནང་ལུ་ཡོངས་ཁྱབ་མེད་པའི་ཁར་ བདེན་དཔང་ཡང་མེད། དེ་འབདཝ་ལས་ དངུལ་བུན་ལེན་མི་ཚུ་གིས་ ལས་ཁང་འདི་གི་ཁ་དམ་དང་སྐྱེད་ཚད་ཚུ་ གསལ་ཏོག་ཏ་ཅིག་ཤེས་ཚུགས་ནི་གི་དོན་ལུ་ འབྲེལ་བ་ཐད་ཀར་དུ་འཐབ་དགོ།
༣. སྙན་ཞུ་འབུལ་ཐངས་དང་ ལག་ཁྱེར་མཉེན་ཆས།
སོཕ་ལེནཌ་ ཀྱི་དངུལ་བུན་སྙན་ཞུ་འབུལ་ཐངས་དང་། ངོ་རྟགས་བསྐྱར་ཞིབ་འབད་ཐངས། དེ་ལས་ དངུལ་བུན་གྱི་དངུལ་འབབ་གནང་ཐངས་ཚུ་ ག་ནི་ཡང་བདེན་དཔང་མེད། དེ་མེན་པ་ཅིན་ ལས་ཁང་འདི་ལུ་ བརྒྱུད་འཕྲིན་གྱི་ལག་ཁྱེར་མཉེན་ཆས་ (mobile app) ཡོད་མེད་དང་། དེའི་ནང་ལུ་ཁྱད་ཆོས་ག་ཅི་ར་ཡོད་ན། དེ་ལས་ དངུལ་བུན་ལེན་མི་ཚུ་གིས་ ལག་ཁྱེར་མཉེན་ཆས་ལག་ལེན་འཐབ་ཐངས་ཚུ་ཡང་ གསལ་བཤད་མེད།
༤. དམངས་གཞུང་གི་ལམ་སྟོན་དང་ ལག་ཁྱེར་ཡོད་མེད།
འདི་གི་དོན་ལུ་ གནད་དོན་གལ་ཆེ་ཤོས་ཅིག་ཨིན། སོཕ་ལེནཌ་ ཟེར་མི་ལས་ཁང་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཡོངས་དངུལ་ལས་དབང་འཛིན་གྱི་ཁྲིམས་མཐུན་ལས་ཁང་། དངུལ་བུན་གྱི་ལས་ཁང་། དེ་ལས་ དངུལ་གསོག་དངུལ་བུན་གྱི་མི་སྡེ་ཆུང་བའི་ལས་ཁང་ཚུ་གི་ཐོ་བཀོད་ནང་ལུ་ མེདཔ་ལས་ ལས་ཁང་འདི་ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་ལག་ཁྱེར་ཡོད་མེད་ངོས་འཛིན་འབད་མི་ཐུབ། འདི་གིས་ དངུལ་བུན་ལེན་མི་ཚུ་ལུ་ ཉེན་བརྡ་གཟབ་དགོཔ་ལས་ དམངས་གཞུང་གི་ལམ་སྟོན་དང་ དངུལ་བུན་ལེན་མི་ཚུ་གི་ཐོབ་དབང་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་དོན་ལུ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཡོངས་དངུལ་ལས་དབང་འཛིན་གྱིས་བཀོད་མི་ཁ་དམ་ཚུ་ཡང་ ལས་ཁང་འདི་ལུ་མེད།
དེ་འབདཝ་ལས་ ལག་ཁྱེར་མེད་པའི་ལས་ཁང་ཅིག་ལས་དངུལ་བུན་ལེན་ནི་དེ་ ཉེན་ཁ་ཅན་ཅིག་ཨིནམ་ལས་ དངུལ་བུན་ལེན་མི་ཚུ་གིས་ འབྲུག་རྒྱལ་ཡོངས་དངུལ་ལས་དབང་འཛིན་ལས་ ལས་ཁང་འདི་ཁྲིམས་མཐུན་ཡོད་མེད་ཞིབ་འཚོལ་འབད་དགོ། དེ་མེན་པ་ཅིན་ ཁྲིམས་མཐུན་མེད་པའི་དངུལ་བུན་ལས་ཁང་ཚུ་གིས་ དངུལ་བུན་ལེན་མི་ཚུ་ལུ་ དཀའ་ངལ་སྤྲོད་སྲིད།
༥. དངུལ་བུན་ལེན་མི་ཚུ་ལུ་ཉེན་བརྡ་དང་ ཞིབ་འཚོལ་འབད་ཐངས།
སོཕ་ལེནཌ་ ཟེར་མི་དངུལ་བུན་ལས་ཁང་འདི་གི་སྐོར་ལས་ མང་ཚོགས་ཀྱི་ཐོ་བཀོད་དང་། ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་ལག་ཁྱེར་ཡོད་མེད། དེ་ལས་ དམངས་གཞུང་གི་ལམ་སྟོན་དང་འབྲེལ་བའི་གནས་སྟངས་ཚུ་ མེད་པའི་ཁར་ ངོས་འཛིན་འབད་མི་ཐུབཔ་ལས་ དངུལ་བུན་ལེན་ནི་གི་དོན་ལུ་ བསམ་ཞིབ་འབད་མི་ཚུ་གིས་ ལམ་སྟོན་འདི་ཚུ་ལག་ལེན་འཐབ་དགོ།
༥.༡ ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་ལག་ཁྱེར་བསྐྱར་ཞིབ།
- དང་པ་ར་ འབྲུག་རྒྱལ་ཡོངས་དངུལ་ལས་དབང་འཛིན་ལུ་འབྲེལ་བ་འཐབ་སྟེ་ སོཕ་ལེནཌ་ གྱི་དངུལ་ལས་ཁང་འདི་ ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་ལག་ཁྱེར་ཡོད་མེད་ཞིབ་འཚོལ་འབད་དགོ། ལས་ཁང་འདི་ཁྲིམས་མཐུན་མེདཔ་ཨིན་པ་ཅིན་ དངུལ་བུན་མ་ལེན།
༥.༢ དངུལ་བུན་གྱི་ཁ་དམ་གསལ་བཤད།
- དངུལ་བུན་གྱི་སྐྱེད་ཚད་། ཁེ་ཕོགས། དུས་ཡུན། དེ་ལས་ གཞན་མི་ཁ་དམ་ཚུ་ གསལ་ཏོག་ཏ་ཅིག་ཤེས་ཚུགས་ནི་གི་དོན་ལུ་ ལས་ཁང་འདི་ལས་ཐད་ཀར་དུ་འབྲེལ་བ་འཐབ་དགོ། ཁ་དམ་ཚུ་ཡིག་ཐོག་ལུ་ཡོད་པ་ཅིན་ དེ་ལུ་ཡིད་ཆེས་འབད་ཚུགས།
༥.༣ དངུལ་བུན་གྱི་ལས་ཁང་གཞན་དང་བསྡུར་བ།
འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ འབྲུག་དངུལ་ཁང་། འབྲུག་རྒྱལ་ཡོངས་དངུལ་ཁང་། འབྲུག་འཕེལ་རྒྱས་དངུལ་ཁང་། དེ་ལས་ ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་དངུལ་གསོག་དངུལ་བུན་གྱི་མི་སྡེ་ཆུང་བའི་ལས་ཁང་ཚུ་བཟུམ་སྦེ་ དམངས་གཞུང་གིས་ལམ་སྟོན་གནང་མི་དངུལ་ལས་ལས་ཁང་མང་རབས་ཅིག་ཡོད། དེ་འབདཝ་ལས་ དངུལ་བུན་ལེན་མི་ཚུ་གིས་ དངུལ་ལས་ལས་ཁང་ཁྲིམས་མཐུན་ཡོད་མི་འདི་ཚུ་ལས་ དངུལ་བུན་ལེན་ནི་གི་དོན་ལུ་བསམ་ཞིབ་འབད་དགོ།
༥.༤ བརྒྱུད་འཕྲིན་གློག་རིག་གི་ཉམས་མྱོང་།
སོཕ་ལེནཌ་ ལུ་བརྒྱུད་འཕྲིན་གྱི་ལག་ཁྱེར་མཉེན་ཆས་ཡོད་མེད་དང་། དེའི་ནང་ལུ་ཁྱད་ཆོས་ག་ཅི་ཡོད་ན། དེ་ལས་ ལག་ལེན་འཐབ་ཐངས་ཚུ་གི་སྐོར་ལས་ གསལ་བཤད་མེདཔ་ལས་ དེའི་སྐོར་ལས་ཡང་ ཞིབ་འཚོལ་འབད་དགོ།
༦. དངུལ་ལས་ཁོར་ཡུག་ནང་གི་གནས་སྟངས།
སོཕ་ལེནཌ་ འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དངུལ་ལས་ཁོར་ཡུག་ནང་ལུ་ གནས་སྟངས་ག་ཅི་ར་ཨིན་ནའི་སྐོར་ལས་ཡང་ གསལ་བཤད་མེད། དེ་འབདཝ་ལས་ དངུལ་བུན་ལེན་མི་ཚུ་གིས་ ཉེན་བརྡ་གཟབ་དགོ།
ཁྲིམས་མཐུན་མེད་པའི་གནས་སྟངས། འབྲུག་རྒྱལ་ཡོངས་དངུལ་ལས་དབང་འཛིན་གྱི་ཐོ་བཀོད་ནང་མེད་པའི་དངུལ་བུན་ལས་ཁང་ལས་ དངུལ་བུན་ལེན་ནི་དེ་ ཉེན་ཁ་ཅན་ཅིག་ཨིན།
གསལ་བཤད་མེད་པའི་ཉེན་ཁ། དངུལ་བུན་གྱི་ཁ་དམ་དང་། སྐྱེད་ཚད། ཁེ་ཕོགས་ཚུ་གི་སྐོར་ལས་ གསལ་བཤད་མེདཔ་ལས་ མ་འོངས་པར་དཀའ་ངལ་ཐོན་སྲིད།
ཞིབ་འཚོལ་གྱི་འོས་བབ། དངུལ་བུན་ལེན་ནི་གི་དོན་ལུ་ བསམ་ཞིབ་འབད་མི་ཚུ་གིས་ ལས་ཁང་འདི་ཁྲིམས་མཐུན་ཡོད་མེད་དང་། དངུལ་བུན་གྱི་ཁ་དམ་ཚུ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཡོངས་དངུལ་ལས་དབང་འཛིན་དང་ ལས་ཁང་འདི་ལས་ཐད་ཀར་དུ་ཞིབ་འཚོལ་འབད་དགོ།
དེ་འབདཝ་ལས་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དངུལ་ལས་མཁས་མཆོག་གི་ངོས་ལས་ སོཕ་ལེནཌ་ ཟེར་མི་དངུལ་བུན་ལས་ཁང་འདི་ལས་ དངུལ་བུན་ལེན་ནི་གི་དོན་ལུ་ བསམ་ཞིབ་འབད་མི་གང་རུང་ཅིག་ཨིན་པ་ཅིན་ འབྲུག་རྒྱལ་ཡོངས་དངུལ་ལས་དབང་འཛིན་ལུ་འབྲེལ་བ་འཐབ་སྟེ་ ལས་ཁང་འདི་ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་ལག་ཁྱེར་ཡོད་མེད་ཞིབ་འཚོལ་འབད་དགོ། ལས་ཁང་འདི་ཁྲིམས་མཐུན་མེདཔ་ཨིན་པ་ཅིན་ དངུལ་བུན་མ་ལེན་པར་ དམངས་གཞུང་གིས་ལམ་སྟོན་གནང་མི་དངུལ་ལས་ལས་ཁང་ཚུ་ལས་ དངུལ་བུན་ལེན་ནི་གི་དོན་ལུ་བསམ་ཞིབ་འབད་དགོཔ་གལ་ཆེ། འདི་གིས་ ཁྱོད་ཀྱི་དངུལ་ལས་ཀྱི་ཉེན་ཁ་སྲུང་སྐྱོབ་འབད་ཚུགས་ནི་ཨིན།
